Kauwen en lippen likken: de zoektocht naar de betekenis
Veel mensen zullen het wel gehoord hebben. Van een instructeur, vriend(in) of ergens online. Als een paard goed ontspannen is gaat hij kauwen en zijn lippen likken. Zo heb ook ik dit ooit gehoord van een instructrice. Ik begon net met Parelli en vond het zo lastig om allemaal te onthouden en correct uit te voeren! Ze vertelde mij: je paard vind het niet erg, je kunt namelijk zien dat hij rustig ontspant, want hij is aan het kauwen. Ik snapte het niet, maar toen legde ze uit dat zij geleerd had dat het uit bepaald kuddegedrag kwam. Wanneer paarden bij elkaar in de kudde zijn, als een teken om leiderschap te accepteren en onderdanig, accepterend gedrag te vertonen dat paarden gaat kauwen en zijn lippen likken. Het is dan eigenlijk dat hij zegt "Kijk, ik ben zo
ontspannen dat ik nu rustig zou kunnen eten.". Omdat paarden niet zullen eten als ze denken dat er nog gevaar dreigt of wanneer er geen rust is. Vervolgens gaat dit er dus op door dat een paard iets of informatie verwerkt heeft als hij begint te kauwen en likken. Je kunt immers ook het beste in een rustige, relaxede omgeving iets (aan)leren.
Het is een mooi verhaal en ik gebruik de positieve gedachte van het kauwen als leidraad in mijn trainingen. Vraag ik iets moeilijks van hem en begint hij dan te kauwen. Mooi, hij snapt het principe dus dan laat ik het weer rusten tot een ander moment. Is hij ontzettend gestrest en misschien angstig tegenover een specifiek object? Ik tease hem er net zo lang mee tot hij zijn koppie laat zakken en begint te kauwen. NB: ik stel hem er niet zomaar overmatig aan bloot, maar gebruik hier in principe de "approach and retreat" methode voor. Rustig benaderen tot het te dichtbij is, om dan weer wat af te zakken. Die handeling herhaal ik dan tot hij dus helemaal op zijn gemak is, maar dat is een heel ander verhaal.
Dat koppie laten zakken, kauwen en zijn lippen likken; ik wilde wel eens weten wat nou precies het verhaal er achter is, dus ik ben op onderzoek uit gegaan. Ik ben via diverse fora allerlei interessante artikelen tegen gekomen. Deze uitgebreide artikelen kun je onderin bij de bronnen vinden.
Een artikel op thehorse.com stelt wel interessante vragen. Het gaat daar namelijk over wetenschappelijk bewijs voor het fenomeen. Er komen daar zeker relevante dingen aan bod. Ze hebben het daar ook over het neurologische aspect bij zoogdieren in het algemeen en dat het gaat over een cluster van reacties wanneer een dier van de ene staat naar de andere over gaat. In dit geval dus van "predominantly sympathetic", de vlucht of stres reactie, naar "parasympathetic", het aloude instinct om te eten en voort te planten. Dit is een proces die ik allerlei situaties is toe te passen. Nou dat klinkt natuurlijk mooi, maar wat het nou precies betekend is nog wat vaag. Gelukkig komen ze ook met een voorbeeld.
Wanneer je een belangrijke toets hebt en je helemaal op gaat in de zenuwen. Je eet niet goed van de stres en je kan geen seconde stil staan. Je lijf is compleet onder spanning. Wanneer je dan klaar bent en te horen krijgt dat je de toets gehaald hebt, valt er een last van je schouders en volgt een een opgeluchte zucht. Ikzelf knak dan bijvoorbeeld ook graag mijn kaak en nek. Zo ga ik dan door dat neurologische proces en stelt het artikel van thehorse.com dat het bij paarden vrij gelijkmatig gaat. Bij spanning trekken de spieren samen, de hartslag gaat omhoog en de ademhaling versnelt. Misschien dat ze zelfs een strespoep moeten doen, nog even snel de lading lossen om te kunnen vluchten. Wanneer deze druk dan wegvalt, is het ook voor dat paard alsof de lasten van zijn schouders vallen. Zijn hartslag vertraagd weer, zijn hoofd laat hij wat zakken en er komt een zucht uit. Maar ook, je raad het al, hij begint te kauwen en zijn lippen te likken.
Waar het artikel vervolgens op door gaat is de conditionering van correct gedrag. Paarden zijn erg intelligent en hebben dan door hoe zij onder iets negatiefs uit kunnen komen, al voelt het misschien niet zo sterk op zo'n moment. Het paard vind het niet fijn, wanneer hij begint te kauwen gaat de druk weg. Zo stelt thehorse.com, het is een reactie op een negatieve stresssituatie. Kauwen zou dus niet als iets positiefs gezien moeten worden. Je wilt niet dat je paard Ć¼berhaupt dat stresgevoel krijgt, het kauwen is dan je stresmeter die je eigenlijk zo laat mogelijk wilt houden.
Ik vind het lastig om er een concrete mening over te hebben. Wat je veel ziet is dat er genoeg wetenschappelijk onderzoek is om dit te steunen, maar toch zijn er zo veel anderen, trainers en paardenmensen die vanuit de filosofie denken die ik ook oorspronkelijk heb geleerd. Voor nu laat ik het nog even in het midden wat de ultieme waarheid is, elk paard is immers anders en elke reactie dus ook.
Lara
Het complete artikel van thehorse.com kun je hier terug lezen: http://bit.ly/1QAvUtU
Een leuk artikel uit de ''andere hoek'': http://bit.ly/1oD7xoN
